Buddhadhamma Tepitaka Dakkhinavibanga dana 14

ชวนโยมเรียนพระไตรปิฎก

เรื่อง ทักขิณาวิภังคสูตร

(ตอนที่ ๒ ข้อ ๓๗๙)

การให้ทานที่มีผลมากและการให้ทานที่มีผลน้อย

ทักษิณา ๑๔ ประการ การให้ทานที่มีผลยิ่งใหญ่นับประมาณมิได้จนถึงนับได้ ดังนี้

๑. ถวายทานในพระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า

๒. ถวายทานในพระปัจเจกพุทธเจ้า

๓. ให้ทานในพระสาวกของตถาคตผู้เป็นพระอรหันต์

๔. ให้ทานในท่านผู้ปฏิบัติเพื่อทำให้แจ้งอรหัตตผล

๕. ให้ทานในพระอนาคามี

๖. ให้ทานในท่านผู้ปฏิบัติเพื่อทำให้แจ้งอนาคามิผล

๗. ให้ทานในพระสกทาคามี

๘. ให้ทานในท่านผู้ปฏิบัติเพื่อทำให้แจ้งสกทาคามิผล

๙. ให้ทานในพระโสดาบัน

๑๐. ให้ทานในท่านผู้ปฏิบัติเพื่อทำให้แจ้งโสดาปัตติผล

๑๑. ให้ทานในบุคคลภายนอกศาสนาผู้ปราศจากความ

กำหนัดในกามทั้งหลายแล้ว เช่นผู้ได้ฌาน อภิญญาเป็นต้น

๑๒. ให้ทานในปุถุชนผู้มีศีล

๑๓. ให้ทานในปุถุชนผู้ทุศีล

๑๔. บุคคลย่อมให้ทานในสัตว์ดิรัจฉาน

การให้ที่จะเรียกว่า “ทาน” นั้น พระอรรถกถาจารย์ท่านอธิบายว่า ต้องเป็นการให้ที่หวังผลให้เกิดแก่ตนด้วยจิตที่งดงาม จึงให้ทานไป เช่นตั้งแต่สัตว์เดรัจฉานเป็นต้น

การให้แบบตอบแทนกันและกัน ไม่ใช่เป็นทาน คือไม่ใช่บุญ การเอาเงินใส่ซองให้แก่กันและกัน แบบทีเขาทีเรา อย่างนี้ไม่เป็นทาน เป็นเพียงการให้เพื่อรักษามารยาทเท่านั้น การให้แบบนักการเมืองเพื่อหวังประโยชน์จากผู้ที่ตนให้ อย่างนี้ก็ไม่เป็นทาน

ตักข้าวให้คนในครอบครัว งานเลี้ยงบริษัท งานเลี้ยงขอบคุณ งานเลี้ยงกันคนอื่นตำหนิติเตียน งานเลี้ยงที่ได้รับอะไรใหม่ๆเพื่อฉลอง ล้วนไม่ใช่เป็นทานทั้งสิ้น แม้งานบุญผ้าป่าแต่เลี้ยงสุราปลาปิ้งสำมะเลเทเมา ก็ไม่น่าจะเป็นทานแต่อย่างใดเลย

ทักษิณาทานแก่สัตว์เดรัจฉาน(คือให้ทานแก่สัตว์) ทักขิณานี้ย่อมเกิดอานิสงส์ห้าร้อยเท่า คืออายุร้อยเท่า วรรณะร้อยเท่า สุขร้อยเท่า พละร้อยเท่า ปฏิภาณร้อยเท่า (อายุ วรรณะ สุขะ พละ และปฏิภาณ) ทักขิณา(ผลบุญ)ทำให้มีอายุยืนในร้อยอัตภาพ ชื่อว่าอายุร้อยเท่า ให้วรรณะในร้อยอัตภาพ ชื่อว่าวรรณะร้อยเท่า ให้สุขในร้อยอัตภาพ ชื่อว่าสุขร้อยเท่า ให้พละในร้อยอัตภาพ ชื่อว่าพละร้อยเท่า ให้ปฏิภาณทำความไม่สะดุ้งในร้อยอัตภาพ ชื่อว่าปฏิภาณร้อยเท่า

นี้คือพลังของการให้ทานจากจิตที่เป็นบุญ แม้แก่สัตว์เดรัจฉาน มีอานิสงส์มากมายขนาดนี้ ให้ทานแก่คนแม้เพียงคนพาลทุศีลก็มีอานิสงส์มากมายกว่าการให้สัตว์ยิ่งนัก

ให้ทานแก่อุบาสกอุบาสิกา ผู้ถึงไตรสรณะแบบงูๆปลา แต่ใจก็อยากบรรลุธรรม ชื่อว่าปฏิบัติเพื่อทำให้แจ้งโสดาปัตติผล แม้ทานที่ให้ในอุบาสกอุบาสิกา ผู้ปฏิบัติเพื่อทำให้แจ้งซึ่งโสดาปัตติผลนั้น นับไม่ได้ ประมาณไม่ได้ ส่วนทานที่ให้แก่บุคคลผู้ตั้งอยู่ในศีลห้ามีผลมากกว่านั้น ทานที่ให้แก่บุคคลผู้ตั้งอยู่ในศีลสิบมีผลมากกว่านั้นอีก ทานที่ถวายแก่สามเณรที่บวชในวันนั้นมีผลมากกว่านั้น ทานที่ถวายแก่ภิกษุผู้อุปสมบทมีผลมากกว่านั้น ทานที่ถวายแก่ภิกษุผู้อุปสมบทนั้นแลผู้ถึงพร้อมด้วยวัตรปฏิบัติที่งดงามมีผลมากกว่านั้น ทานให้แก่ผู้ปรารภวิปัสสนามีผลมากกว่านั้น

ทานที่ได้ให้แก่พระภิกษุสามเณรที่ได้ฌานอภิญญา(ยังมีกิเลส)มีอานิสงส์ล้นพ้นเกิดนับประมาณได้

พ้นที่จะกล่าวถึงทานที่ได้ให้แก่อริยะบุคคลหรือพระอริยะบุคคลว่าจะมากมายขนาดไหน

ท่านผู้หวังในบุญ จึงไร้เงื่อนไข ไร้เวลาที่จะสะสมบุญ ส่วนคนดีเลอะเทอะปัญญาทราม นอกจากไม่ทำบุญแล้ว ยังอวดอ้างตนเป็นคนดีเลิศประเสริฐกว่าคนอื่นนัก

ทักษิณาทาน ๑๔ ประการนี้ ว่าได้บุญอานิสงส์จนนับประมาณไม่ได้แล้ว ยังน้อยกว่าสังฆทานอีก จะกล่าวในโอกาสต่อไป

อ้างอิง

https://84000.org/tipitaka/read/m_siri.php?B=14&siri=42